Một đề xuất quản trị mới trên blockchain Layer 1 Aptos đang thu hút sự chú ý lớn khi đề xuất giảm phần thưởng staking từ khoảng 7% xuống còn 3,79% trong vòng ba tháng. Mục tiêu của đề xuất là thúc đẩy người tham gia mạng lưới chuyển hướng từ staking thụ động sang các hoạt động mang tính phát triển và rủi ro cao hơn, từ đó tạo động lực mở rộng hệ sinh thái.
Aptos giảm thưởng staking để khuyến khích đổi mới
Đề xuất AIP-119 được đồng tác giả bởi Sherry Xiao, Trưởng bộ phận kỹ thuật sản phẩm tại Aptos Labs, cùng với nhà phát triển Moon Shiesty, người đang xây dựng giao thức Mirage trên Aptos. Theo nội dung đề xuất, việc cắt giảm phần thưởng staking được xem như biện pháp điều chỉnh lại động lực tài chính, hướng dòng vốn và nguồn lực kỹ thuật vào các lĩnh vực tăng trưởng quan trọng như restaking, DePIN (mạng lưới hạ tầng phi tập trung) và khai thác MEV.
“Giảm phần thưởng staking sẽ buộc người tham gia phải tìm kiếm những cơ hội có rủi ro cao hơn nhưng mang lại lợi suất hấp dẫn hơn so với staking truyền thống,” — trích từ AIP-119.
XEM THÊM
So sánh lợi suất staking: Aptos, Ethereum và các đối thủ
Hiện tại, lợi suất staking trên Aptos đang ở mức khoảng 7%, cao hơn so với Ethereum (~3,1%), nhưng vẫn thấp hơn mức ~15% của Cosmos (ATOM) và tương đương với mức 7,6% của Avalanche (AVAX). Việc điều chỉnh phần thưởng staking nếu được thông qua sẽ khiến Aptos rơi vào nhóm blockchain có lợi suất thấp nhất, tạo áp lực cho các trình xác thực nhỏ.
Một số phản hồi từ cộng đồng bày tỏ lo ngại rằng động thái này có thể gây ảnh hưởng đến tính phi tập trung của mạng nếu không có các biện pháp hỗ trợ tương ứng.
“Nếu không có chương trình ủy quyền mạnh mẽ, việc giảm lạm phát có thể khiến các trình xác thực nhỏ không còn đủ doanh thu để tồn tại – từ đó làm suy yếu khả năng chống chịu của mạng,” một nhà vận hành node cảnh báo.
Gợi ý chính sách bù đắp và tái phân phối staking
Trong phản hồi của mình, Moon Shiesty đề xuất Aptos Foundation nên học hỏi mô hình ghép staking (stake matching) của Solana để bù đắp cho các trình xác thực nhỏ bị ảnh hưởng. Đồng thời, ông khuyến khích các trình xác thực khám phá các mô hình doanh thu thay thế như:
- Khai thác MEV
- Cung cấp RPC
- Lưu trữ dữ liệu on-chain
- Tổ chức nhóm giao dịch tùy chỉnh
Sherry Xiao cũng kêu gọi Aptos Foundation rà soát lại chương trình ủy quyền staking, ưu tiên phân bổ lại phần staking cho những trình xác thực có đóng góp tích cực hơn vào sự phát triển của mạng lưới.
“Việc cân bằng lại phần staking cho các thành phần tích cực sẽ giúp điều chỉnh các động lực khuyến khích đúng hướng, phù hợp với mục tiêu dài hạn của mạng,” — Xiao viết.
Hồi tưởng về thất bại tương tự trên Solana
Đề xuất AIP-119 được đưa ra chỉ vài tuần sau khi cộng đồng Solana bác bỏ đề xuất SIMD-228, vốn có nội dung điều chỉnh lạm phát staking theo mô hình động. Đó là cuộc bỏ phiếu lớn nhất lịch sử mạng Solana, với kết quả cho thấy cộng đồng phản đối mạnh mẽ mọi thay đổi có thể ảnh hưởng đến tính phi tập trung và khả năng sống sót của trình xác thực nhỏ.
Một số thành viên Aptos hiện cũng bày tỏ lo ngại tương tự.
“Khác với SIMD-228 nhằm điều chỉnh lạm phát, AIP-119 chủ đích giảm lợi suất staking. Trong khi tỷ lệ staking của Aptos hiện đang ổn định, nên việc ưu tiên kiểm soát lạm phát lúc này có thể chưa thực sự cần thiết.”
Bước đi tiếp theo: Tham vấn cộng đồng trước khi ra quyết định
Các tác giả AIP-119 cho biết họ sẽ thu thập phản hồi từ cộng đồng trong vòng bốn tuần trước khi chính thức đưa đề xuất lên mainnet. Theo Moon Shiesty, phản ứng ban đầu cho thấy đề xuất nhận được khá nhiều sự ủng hộ.
Nếu được thông qua, AIP-119 sẽ đánh dấu một bước chuyển mình lớn trong mô hình khuyến khích tài chính của Aptos, mở ra một thời kỳ cạnh tranh cao hơn giữa các validator, đồng thời buộc hệ sinh thái phải sáng tạo để thích nghi với lợi suất staking giảm.
