Mỹ và Việt Nam đạt thỏa thuận thương mại mới
Tổng thống Mỹ Donald Trump bất ngờ công bố một thỏa thuận thương mại mới với Việt Nam, theo đó hàng hóa xuất khẩu từ Việt Nam sang Mỹ sẽ chịu mức thuế 20%, trong khi Mỹ được tiếp cận thị trường Việt Nam với thuế suất bằng 0%.
Thông tin được ông Trump đăng tải trên nền tảng Truth Social vào chiều ngày 2/7, chỉ chưa đầy một tuần trước khi kết thúc thời hạn 90 ngày tạm hoãn áp thuế đối ứng cao hơn mà chính quyền ông đã đề xuất hồi đầu năm.
Ngoài thuế nhập khẩu 20%, thỏa thuận mới còn quy định Việt Nam sẽ áp mức thuế 40% đối với hàng hóa có nguồn gốc từ nước khác nhưng được trung chuyển qua Việt Nam để tái xuất sang Mỹ — một biện pháp nhằm ngăn chặn hành vi “né thuế” mà chính quyền Trump từ lâu cáo buộc Trung Quốc thực hiện.
“Việt Nam sẽ trả 20% thuế cho tất cả hàng hóa vào Mỹ và 40% nếu là hàng trung chuyển. Đổi lại, Mỹ sẽ được quyền tiếp cận toàn diện thị trường Việt Nam với thuế suất bằng 0,” ông Trump tuyên bố. “Làm việc trực tiếp với Tổng Bí thư Tô Lâm là một trải nghiệm rất dễ chịu. Cảm ơn ngài đã quan tâm đến vấn đề này!”
Mặc dù Tổng thống khẳng định “Việt Nam sẽ trả thuế”, theo quy định thương mại quốc tế, các khoản thuế nhập khẩu thường do bên nhập khẩu tại Mỹ chi trả — và chi phí này có thể được chuyển tiếp sang người tiêu dùng Mỹ thông qua giá cả tăng cao.
Nhiều chi tiết vẫn chưa rõ ràng
Hiện chưa rõ thỏa thuận này đã chính thức có hiệu lực hay mới chỉ là tuyên bố một chiều từ phía Mỹ. Nhà Trắng và các cơ quan liên quan từ chối xác nhận các điều khoản chi tiết hoặc thời điểm áp dụng.
Bên cạnh đó, các câu hỏi quan trọng vẫn còn bỏ ngỏ, chẳng hạn như:
- Liệu toàn bộ hàng hóa xuất khẩu từ Việt Nam đều chịu thuế 20%, hay có những ngoại lệ theo ngành?
- Tiêu chí để xác định “hàng trung chuyển” là gì?
- Thỏa thuận này có bao gồm các khoản thuế đang được đề xuất khác, hay chỉ áp dụng đối với thuế đối ứng hiện tại?
Tác động đối với Việt Nam
Việt Nam là một trong những đối tác thương mại lớn của Mỹ, với xuất khẩu sang Mỹ chiếm khoảng 30% GDP. Do đó, bất kỳ thay đổi nào trong chính sách thuế của Mỹ cũng có thể ảnh hưởng sâu rộng đến nền kinh tế Việt Nam, đặc biệt trong các lĩnh vực sản xuất, dệt may, điện tử và đồ nội thất.
Theo một nghiên cứu của AlixPartners, nếu Mỹ áp mức thuế 10%, giá một chiếc áo len nam nhập khẩu từ Việt Nam có thể tăng 8%. Với mức thuế 46% như trước, con số này có thể lên đến 35%.
Một số chuyên gia tài chính quốc tế cũng cảnh báo rằng chính sách thuế của ông Trump, nếu tiếp tục được điều chỉnh thất thường, có thể làm suy yếu lòng tin của doanh nghiệp và nhà đầu tư toàn cầu, đồng thời tạo thêm áp lực lạm phát cho nền kinh tế Mỹ.
Tuy nhiên, thị trường chứng khoán Mỹ phản ứng tích cực sau thông tin này, với chỉ số S&P 500 tăng nhẹ. Cổ phiếu các tập đoàn có chuỗi cung ứng lớn tại Việt Nam, như Nike, cũng ghi nhận mức tăng khiêm tốn.
Nhận định chuyên gia
Theo một giảng viên cao cấp tại Đại học Bristol (Anh), thỏa thuận thuế 20% là một “kết quả tạm chấp nhận được”, trong bối cảnh Mỹ từng cân nhắc đánh thuế đến 30% hoặc hơn.
“40% cho hàng trung chuyển là một cú đánh mạnh nhưng có kiểm soát,” vị chuyên gia nhận định. “Tuy nhiên, còn nhiều điểm mù về tính thực thi và tác động dài hạn, nhất là với các ngành từng được hưởng ưu đãi thuế thấp.”
Về mặt tỷ giá, ông cho rằng Việt Nam không nên phá giá tiền đồng để bù đắp tác động thuế, vì có nguy cơ bị cáo buộc thao túng tiền tệ. Thay vào đó, nên hỗ trợ doanh nghiệp nội địa giảm chi phí và tăng năng suất để giữ vững sức cạnh tranh.
=> Thỏa thuận thương mại mới giữa Mỹ và Việt Nam, nếu được xác nhận và triển khai chính thức, sẽ có ảnh hưởng sâu rộng đến thương mại song phương, thị trường lao động và chính sách tỷ giá. Dù được Tổng thống Trump ca ngợi là “hợp tác lớn”, thỏa thuận này vẫn cần sự minh bạch và chi tiết hơn trước khi các doanh nghiệp có thể đánh giá tác động cụ thể.
