Runes Protocol ra mắt vào tháng 9/2023- xuất hiện trong lúc thị trường đang sôi động với các trend trên hệ sinh thái Bitcoin như Bitcoin Ordinals hay BRC-20. Dự án hướng tới phát hành token mới trên mạng lưới Bitcoin đã từng được cộng đồng rất quan tâm . Vậy Runes Protocol là gì? có gì độc đáo? Hãy cùng mình tìm hiểu trong bài viết này nhé.
Runes Protocol là gì?
Runes Protocol là một giao thức được thiết kế để cung cấp tiêu chuẩn cho việc phát hành token fungible (có thể thay thế lẫn nhau) trên mạng lưới Bitcoin. Được giới thiệu lần đầu vào tháng 9/2023 bởi Casey Rodarmor, người sáng lập Bitcoin Ordinals, Runes mang đến một phương pháp mới để tạo và quản lý token trên nền tảng Bitcoin, khác biệt so với các giao thức hiện có như BRC-20.
Runes sử dụng mô hình UTXO (Unspent Transaction Output), vốn là một phần quan trọng trong kiến trúc của Bitcoin. Trong khi đó, BRC-20 hoạt động dựa trên giao thức Ordinals. Bằng cách sử dụng UTXO, Runes giúp tối ưu hóa quy trình mã hóa, mang lại hiệu quả và sự đơn giản trong việc phát hành token.
Runes tận dụng opcode OP_RETURN của Bitcoin để lưu trữ dữ liệu trên blockchain. Điều này giúp tối ưu hóa việc tạo token mà không gây ra tình trạng “bụi” UTXO không cần thiết, một vấn đề đã xảy ra với các giao dịch BRC-20. Bằng cách này, Runes đảm bảo hoạt động một cách hài hòa với các nguyên tắc cốt lõi của Bitcoin và giúp duy trì tính toàn vẹn của mạng lưới.
Ngoài ra Runes Protocol không chỉ tập trung vào việc phát hành token một cách hiệu quả, mà còn nhằm mở rộng tiện ích của Bitcoin bằng cách cung cấp một công cụ mạnh mẽ và linh hoạt cho việc tạo ra các tài sản số. Với cách tiếp cận đơn giản và tích hợp liền mạch với Bitcoin, Runes mở ra cơ hội thu hút nhiều đối tượng người dùng hơn, đồng thời giải quyết những thách thức mà các giao thức trước đây gặp phải.
Nhờ những cải tiến này, Runes có tiềm năng trở thành một công cụ quan trọng trong hệ sinh thái Bitcoin, giúp mở rộng các ứng dụng của blockchain này vượt ra ngoài chức năng truyền thống của nó.
Tại sao Casey Rodarmor tạo ra Ordinals
Casey Rodarmor tạo ra Ordinals với mục đích bổ sung giá trị cho hệ sinh thái Bitcoin, không phải để làm tổn hại đến nó. Là một cựu nhà phát triển Bitcoin Core, Rodarmor nhận thấy tiềm năng trong các token DeFi và NFT, những thứ đã phát triển mạnh mẽ trên các blockchain khác, và ông muốn mang các hoạt động này về lại với Bitcoin.
Rodarmor tin rằng hầu hết các dự án tiền điện tử ngoài Bitcoin đều thiếu giá trị thực tiễn. Tuy nhiên, ông cũng thấy rằng các hoạt động này có thể mang lại lợi ích cho Bitcoin, đặc biệt là trong bối cảnh các khoản phí giao dịch trở nên quan trọng hơn sau mỗi lần giảm phần thưởng khai thác khối (halving) – điều mà sẽ xảy ra sau mỗi 4 năm.
Khi phần thưởng khối giảm, tính bảo mật của Bitcoin sẽ ngày càng phụ thuộc vào phí giao dịch. Vì vậy, việc tạo ra một nền tảng để thúc đẩy các hoạt động liên quan đến token trên chính blockchain Bitcoin sẽ giúp đảm bảo tính bền vững lâu dài của mạng lưới.
Rodarmor mong muốn Runes trở thành một nền tảng nơi mọi người có thể tham gia vào các hoạt động liên quan đến token, bao gồm cả các loại token được gọi là “sh*tcoin” hay “memecoin.” Bằng cách tạo điều kiện cho những hoạt động này diễn ra trực tiếp trên Bitcoin, ông hy vọng sẽ thu hút thêm người dùng, tăng cường hoạt động mạng lưới, và cuối cùng là giúp Bitcoin phát triển mạnh mẽ hơn, trong khi vẫn giữ vững các nguyên tắc cơ bản về phi tập trung và bảo mật.
Ordinals và Runes đều là nỗ lực của Rodarmor nhằm mở rộng khả năng của Bitcoin, giúp nó cạnh tranh với các blockchain khác trong việc thu hút người dùng và các hoạt động tài chính phi tập trung, mà vẫn đảm bảo tính bảo mật và sự phi tập trung đặc trưng của Bitcoin.
Cách thức Runes hoạt động
Runes Protocol được xây dựng dựa trên mô hình UTXO (Unspent Transaction Output), khác biệt so với mô hình Account Based của nhiều blockchain khác như Ethereum. Mô hình UTXO lưu trữ dữ liệu trong các đầu ra giao dịch chưa sử dụng, giúp quản lý và theo dõi giao dịch hiệu quả hơn, đồng thời giữ nguyên tắc phi tập trung và bảo mật cao của Bitcoin.
Runes Protocol sử dụng một hệ thống tin nhắn lưu trữ trong UTXO, được gọi là Runestones, để quản lý và phát hành token. Các phương thức chính bao gồm:
- Etching: Tạo ra các đồng Rune mới.
- Minting: Tiếp tục phát hành thêm các đồng Rune đã tồn tại.
- Transferring: Di chuyển hoặc burn các đồng Rune.
Một trong những điểm khác biệt chính của Runes so với các tiêu chuẩn token khác như BRC-20 là việc sử dụng mô hình UTXO. Điều này không chỉ giúp Runes phù hợp với các mạng lưới mở rộng như Lightning Network mà còn cho phép Runes hoàn toàn tồn tại trên on-chain, tránh việc phụ thuộc vào dữ liệu off-chain.
Runes Protocol cho phép nhà phát hành tạo token và đặt giới hạn số lượng token mà một người có thể mint trong một giao dịch. Điều này tạo ra cơ hội công bằng cho cả nhà phát hành và người dùng trong việc tiếp cận và sở hữu token.
Rune có thể mang lại lợi ích gì cho Bitcoin?
Rune Protocol mang đến một loạt lợi ích tiềm năng cho mạng lưới Bitcoin, đặc biệt trong việc tăng cường tính bảo mật và thúc đẩy sự đổi mới trong hệ sinh thái này.
1. Tăng cường doanh thu giao dịch cho thợ đào
Rodarmor nhận thấy rằng Runes có thể đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì tính bảo mật của mạng lưới Bitcoin, đặc biệt khi phần thưởng khối giảm dần sau mỗi lần halving. Khi đó, phí giao dịch sẽ trở thành nguồn thu chính cho thợ đào. Với Runes, việc tạo ra và giao dịch các loại token mới sẽ thúc đẩy hoạt động trên mạng lưới Bitcoin, làm tăng nhu cầu về không gian khối và từ đó, nâng cao phí giao dịch. Điều này giúp duy trì lợi nhuận cho thợ đào và đảm bảo họ tiếp tục dành sức mạnh tính toán của mình để bảo mật mạng lưới.
2. Mở rộng phạm vi ứng dụng của Bitcoin
Runes không chỉ hỗ trợ việc phát hành token tiền tiện ích hay token quản trị, mà còn mở rộng sang các loại token khác như stablecoin. Điều này giúp Bitcoin thu hút thêm nhiều đối tượng người dùng hơn, từ nhà đầu tư đến các doanh nghiệp. Sự mở rộng này làm cho hệ sinh thái Bitcoin trở nên bao gồm và năng động hơn, khi ngày càng nhiều người tham gia vào mạng lưới, tạo ra một cộng đồng đa dạng và phát triển.
3. Thúc đẩy sự đổi mới trong hệ sinh thái Bitcoin
Bằng cách chuẩn hóa quá trình phát hành token, Runes làm giảm đáng kể rào cản đối với các nhà phát triển và doanh nhân muốn xây dựng các ứng dụng và dịch vụ mới trên Bitcoin. Điều này có thể dẫn đến một làn sóng các ý tưởng và trường hợp sử dụng mới, từ DeFi đến NFT và các sản phẩm tài chính phức tạp khác, tất cả đều hoạt động trực tiếp trên blockchain Bitcoin. Sự bùng nổ của các sáng kiến này không chỉ làm tăng tính kiên cường của hệ sinh thái mà còn góp phần vào sự bền vững lâu dài của mạng lưới.
4. Đóng góp vào tính bảo mật lâu dài của Bitcoin
Rodarmor tin rằng việc tích hợp Runes có thể giúp giải quyết một trong những thách thức lớn của Bitcoin: bảo đảm tính bảo mật lâu dài khi phần thưởng khối dần bị giảm xuống. Bằng cách tạo ra các hoạt động giao dịch đa dạng và phức tạp hơn trên mạng lưới, Runes giúp duy trì và thậm chí tăng cường phí giao dịch, từ đó đảm bảo rằng mạng lưới vẫn an toàn và mạnh mẽ ngay cả khi phần thưởng khối không còn đáng kể.
Sở hữu Runes bằng cách nào?
Để có được Runes Token, bạn có thể thực hiện theo các cách sau đây:
1. Tự khắc và đúc token Runes
Nếu bạn muốn tự mình tạo ra Runes Token, bạn sẽ cần:
- Cài đặt Bitcoin Core: Điều này giúp bạn chạy một nút Bitcoin đầy đủ, yêu cầu quan trọng để tương tác với giao thức Runes một cách trực tiếp.
- Cài đặt phần mềm máy khách Ordinals và Runes: Đây là các phần mềm giúp bạn khắc và đúc các token Runes. Khi cài đặt xong, bạn có thể tạo Runes Token của riêng mình bất cứ khi nào bạn muốn.
Tuy nhiên, quá trình này có thể khá phức tạp và đòi hỏi kiến thức kỹ thuật, vì vậy không phải ai cũng có thể thực hiện.
2. Sử dụng ví hỗ trợ Runes
Cách dễ dàng hơn để có được Runes Token là sử dụng các ví tiền điện tử hỗ trợ Runes, chẳng hạn như Xverse Wallet.
3. Mua token Runes
Bạn có thể mua token Runes theo các cách sau:
Mua trước các Ordinals NFT theo chủ đề Runes: Một số bộ sưu tập NFT Ordinals có thể airdrop Runes Token cho người sở hữu chúng. Các bộ sưu tập này bao gồm:
- Runestone: Bộ sưu tập NFT Bitcoin Ordinals theo chủ đề Rune tiên phong của Leonidas, mô tả những viên đá 3D có biểu tượng rune cổ xưa.
- Rune Pups: Một bộ sưu tập NFT phổ biến gồm các hình vẽ sinh vật được tô điểm bằng chữ rune, với kế hoạch tạo ra các mã thông báo có thể thay thế.
- RSIC Metaprotocol: NFT có biểu tượng rune thay đổi, có thể được sử dụng để khai thác token Runes.
Mua từ các sàn giao dịch phi tập trung (DEX) như RuneSwap: Sau khi Runes Token được ra mắt, bạn có thể mua chúng trực tiếp từ các DEX như RuneSwap.
Mua từ các sàn giao dịch tập trung (CEX): Nếu token Runes được niêm yết trên các sàn giao dịch tập trung, bạn cũng có thể mua chúng từ đây.
Lưu ý
- Hãy đảm bảo bạn chỉ mua từ các nguồn đáng tin cậy và lưu trữ token của mình trong các ví hỗ trợ Runes để đảm bảo an toàn.
- Theo dõi các thông báo từ dự án và các sàn giao dịch để biết thông tin mới nhất về việc niêm yết token Runes.
Runes Protocol và BRC-20 có gì khác biệt?
Runes Protocol và BRC-20 là hai tiêu chuẩn phát hành token trên mạng lưới Bitcoin, nhưng chúng có những khác biệt đáng kể về mặt kỹ thuật và thực tế. Dưới đây là một số điểm khác biệt chính:
1. Quản lý
BRC-20: Quản lý mã thông báo BRC-20 yêu cầu sử dụng ví hỗ trợ Taproot, một công nghệ tiên tiến của Bitcoin nhằm cải thiện quyền riêng tư và hiệu suất. Điều này có nghĩa là không phải tất cả các ví đều có thể quản lý BRC-20.
Runes Protocol: Ngược lại, việc quản lý Runes không yêu cầu ví hỗ trợ Taproot. Bạn có thể quản lý các mã thông báo Runes mà không cần sử dụng Taproot hoặc truy cập vào các giải pháp mở rộng Layer 2 của Bitcoin.
2. Tương thích với Lightning Network
BRC-20: BRC-20 không tương thích với Lightning Network, một giải pháp mở rộng Layer 2 của Bitcoin được thiết kế để cho phép giao dịch nhanh và phí thấp.
Runes Protocol: Runes là tài sản Bitcoin đầu tiên tương thích với Lightning Network. Điều này có nghĩa là bạn có thể kết nối Runes với mạng Lightning và ngược lại, cho phép giao dịch nhanh chóng và tiết kiệm chi phí hơn.
3. Xử lý dữ liệu
BRC-20: Quá trình tạo và giao dịch BRC-20 có thể tạo ra các UTXO (Unspent Transaction Outputs) không cần thiết, được gọi là “UTXO rác,” làm tăng độ phức tạp và chi phí xử lý dữ liệu trên mạng Bitcoin.
Runes Protocol: Runes được thiết kế để xử lý dữ liệu hiệu quả hơn, tránh tạo ra các UTXO rác và sắp xếp dữ liệu một cách hợp lý hơn. Điều này giúp tiết kiệm chi phí và cải thiện khả năng mở rộng của mạng lưới.
4. Bất biến và lưu trữ dữ liệu
BRC-20: Một số dữ liệu trong BRC-20 có thể được lưu trữ ngoài chuỗi (off-chain), nghĩa là nó có thể phụ thuộc vào các dịch vụ của bên thứ ba để quản lý dữ liệu, gây rủi ro nếu các dịch vụ này không còn hoạt động hoặc bị tấn công.
Runes Protocol: Runes lưu trữ toàn bộ dữ liệu trên chuỗi (on-chain), đảm bảo tính bất biến và không cần dựa vào các công cụ của bên thứ ba. Điều này giúp duy trì tính toàn vẹn của dữ liệu và tăng cường bảo mật cho các giao dịch.
Tổng kết
Vừa rồi mình đã cung cấp một số thông tin về Runes Protocol, chắc hẳn các bạn đã có những cái nhìn cho riêng mình về dự án này. Hi vọng những thông tin này sẽ mang lại những kiến thức cũng như thông tin hữu ích cho các bạn. Nếu có bất kì thông tin nào về dự án mình chưa hợp lý hoặc có bất kì đóng góp nào các bạn có thể bình luận phía dưới để mọi người cùng biết nhé.
Lưu ý:
Bài viết chỉ là nhận định của một cá nhân, không đại diện cho số đông và không phải lời khuyên đầu tư.
Chúc các bạn đầu tư thành công!
XEM THÊM
